Porubjak, M. – Vydra, A.: Zoznam skratiek vybraných antických autorov a ich diel. In: Ostium, roč. 4, 2008, č. 3.


V priebehu posledných dvoch storočí prišlo v oblastiach, ktoré sa venujú antickej kultúre – predovšetkým jej literárnym pamiatkam (filológia, filozofia, história a pod.) – k postupnej štandardizácii uvádzania diel antických autorov. Výhodou tohto označovania je dobrá orientácia v komentujúcich textoch. Nech už sú napísané akýmkoľvek autorom a v ktoromkoľvek jazyku, čitateľ môže vďaka relatívne jednotnému odkazovaniu ľahko vyhľadať antického autora a dielo, na ktoré text odkazuje. Takéto odkazovanie používame aj v našom časopise a prosíme našich budúcich autorov, aby tento spôsob používali aj vo svojich príspevkoch. Uvedomujeme si, že mnohé z používaných skratiek antických diel nemusia byť známe širokej verejnosti alebo autorom, ktorí začínajú s antickou literatúrou pracovať. Preto sme sa rozhodli uviesť zoznam najpoužívanejších skratiek diel antických autorov, s ktorými sa autori a čitatelia môžu stretnúť v odbornej literatúre. Musíme čitateľov upozorniť, že nie všetky skratky sú plne ustálené a jednotné, takže sa môžu stretnúť aj s ich alternatívami (zväčša ale veľmi podobnými). V nasledujúcom zozname preto občas uvádzame aj niektoré spomenuté alternatívy, a pokiaľ to považujeme za potrebné, aj plnú latinskú či grécku verziu. V prípade hlbšieho záujmu o používanie skratiek antických autorov a ich diel môže čitateľ navštíviť aj zoznam skratiek na internetovej stránke Oxford Classical Dictionary.

Ailianos (Ailian.)
De nat. animal. = De natura animalium
Var. hist. = Varia historia

Aischinés (Aeschin.)
Or. = Orationes

Aischylos (Aesch.)
Ag. = Agamemnon
Eum. = Eumenides
Pers. = Persae
Prom. = Prometheus Vinctus
Suppl. = Supplieces

Alexandros z Afrodiasiady (Alex. de Afrod.)
In Arist. Met. = In Aristoteles Metaphysica commentaria
In Arist. Meteor. = In Aristotelis Meteorologica commentaria
In Arist. De sensu = In Aristotelis De sensu commentarium
Quaest. = Quaestiones naturales et morales

Apollodóros (Apollod.)
Bibl. = Bibliotheca

Apuleius (Apul.)
De deo Socr. = De deo Socratis
De dogm. Plat. = De dogmate Platonis
De magia = Pro se de magia
Flor. = Florida

Aristofanés (Ar. / Aristoph.)
Av. = Aves (= Vtáci)
Nub. = Nubes (= Oblaky)
Ran. = Ranae (= Žaby)
Vesp. = Vespae (= Osy)

Aristotelés (Arist.)
An. Post. = Analytica Posteriora
An. Prior. = Analytica Priora
Ath. pol. = Athénaión Politeia
Cat. = Categoriae
De An. = De Anima
De caelo = De caelo
De div. = De divinatione per somnium
De gen. an. = De generatione animalium
De gen. et cor. = De generatione et corruptione
De mem. = De memoria et reminiscentia
De mund. = De mundo
De part. an. = De partibus animalium
De sensu = De sensu et sensato
De somno = De somnot vigilia
De spiritu = De spiritu
De ventis = De ventis
De virt. = De virtutibus et vitiis
EE = Ethica Eudemia
EN = Ethica Nicomachea
Ep. = Epistulea
Fr. = Fragmenta (ed. Ross)
HA = Historia Animalium
Int. = De Interpretatione
Met. = Metaphysica
Meteor. = Meteorologica
Mirab. = Mirabilia
(MM = Magna Moralia)
Oecon. = Oeconomica
Phys. = Physica
Poet. = Poetica
Pol. = Politica
Probl. = Problemata
Rhet. = Rhetorica
Soph. El. = Sophistici Elenchi
Top. = Topica

Aristoxenos z Tarentu (Aristox.)
Elem. Harmon. = Elementa harmonica

Augustinus (Aug. / August.)
Conf[ess]. = Confessiones
Contra acad. = Contra academicos
Contra Cresc. = Contra Cresconium
Contra Faust. = Contra Faustum Manichaeum
Contra Jul. = Contra Julianum
Contra litt. Petil. = Contra litteras Petiliani
De catech. rud. = De catechizandis rubidus
De civ. Dei = De civitate Dei
De div. quaest. LXXXIII = De diversis quaestionibus LXXXIII
De doctr. christ. = De doctrina christiana
De fide rer. quae non vid. = De fide rerum quae non videntur
De Gen. litt. = De genesi ad litteram
De Gen. Manich. = De genesi contra Manichaeos
De immort. animae = De immortalitate animae
De lib. arb. = De libero arbitrio
De mor. eccl. = De moribus ecclesiae catholicae et de moribus Manichaeorum
De ordine = De ordine
De praed. sanct. = De praedestinatione sanctorum
De quant. animae = De quantitate animae
De spir. et litt. = De spiritu et littera
De trinit. = De trinitate
De util. cred. = De utilitate credendi
De vera relig. = De vrea religione
Narr. in ps. = Enarratio[nes] psalmos
Ep. = Eúostpôa[e]
Expos. Rom. = Expositio quarumdam propositionum ex epistula ad Romanos
In Ioan. Ep. = In Ioannis epistulam ad Parthos tractatus
In ps. xcv, xv = In psalmum xcv, xv
Quaest. Hept. = Quaestiones in Heptaateuchum
Retract. = Retractationes
Serm. = Sermo[nes]
Solil. = Soliloquia
Tract. in Joan. = Tractatus in Evangelium Joannis

Aulus Gellius (Aul. Gell.)
NA = Noctes Atticae

Aurelius, Marcus A. Antonius (Marc. Aur.)
Ad se ips. = Ad se ipsum

Avicenna (Ibn Sína = Av. / Avic.)
Met. = Metaphysica

Boëthius (Boëth.)
De mus. = De musica
Philos. consol. = De Cons. Philos. = Philosophiae consolatio (De consolatio philosophiae)
In Arist. De interpret. = In Aristotelis De interpretatione

Cicero, Marcus Tullius (Cic.)
Acad. pr. = Academica priora (=Lucullus)
Brut. = Brutus (De Claris Oratoribus)
De div. = De divinatione
De fato = De fato
De fin. = De finibus bonorum et malorum
De nat. Deor. = De natura Deorum
De off. = De officiis
De orat. = De oratore
De rep. = De re publica
Orat. = Orator
Tusc. disp. = Tusculanae disputationes

Démosthenés (Demosth.)
Or. = Orationes

Diodóros (Diod. / Diodor.)
Bibl. hist. = Bibliotheca historica

Diogenés Laertios
DL = Diogenés Laertios – Vitae philosophorum = Životopisy slávnych filozofov

Dionysios Areopagita (Ps.-Dionys.)
De cael. hier. = De caelesti hierarchia
De div. nom. = De divinis nominibus
De eccl. hier. = De exxlesiastica hierarchia
De myst. theol. = De mystica theologia
Ep. = Epistulae

DK
(= DIELS, H., KRANZ, W.: Die Fragmente der Vorsokratiker (griechisch und deutsch) I. – III. Berlin 1934 – 1992 / Zlomky predsokratovských filozofov)

Eirénaios (Irenej z Lyonu = Iren.)
Adv. haer. = Adversus haereses

Epiktétos (Epict.)
Disp. = Disputationes
Diss. = Dissertationes
Ench. = Enchiridion
Ep. = Epistoles

Epikúros (Epic.)
Ep. Hdt. = Epistula ad Herodotum
Ep. Men. = Epistula ad Menoeceum
Ep. Pyth. = Epistula ad Pythoclem
De nat. = De natura
Kyr. dox. = Kyriai doxai (= Ratae sententiae)
Sent. Vat. = Sententiae Vaticanae (= Gnomologium Vaticanum Epicureum)

Euripidés (Eur.)
Bacch. = Bacchae
Elect. = Electra
Hel. = Helena
Hipp. = Hippolytus
I.A. = Iphigenia Aulidensis
I.T. = Iphigenia Taurica
Med. = Medea
Orest. = Orestes
Phoen. = Phoenissae (= Foiničanky)
Suppl. = Supplices
Troad. = Troades (= Trójanky)

Eusebios (Eus.)
Hist. eccl. = Historia ecclesiastica
Praep. evan. = Praeparatio evangelica

Galénos (Gal.)
De elem. sec. Hippocr. = De elementis secundum Hippocratem
De med. empir. = De medica empiria
De Hipp. et Plat. = De Hippocratis et Platonis placitis
Quod animi mor. = Quod animi mores corporis temperamenta sequantur

Hérodotos (Hdt.)
Hist. = Historiae

Hésiodos (Hes.)
Op. = Opera et Dies
Sc. = Scutum
Theog. = Theogonia

Hippolytos (Hyppol.)
Ref. haer. = Refutatio omnium haeresium

Homéros (Hom.)
Il. = Ílias
Od. = Odysseia

Horatius, Quintus H. Flaccus (Hor.)
Carm. I – IV = Carminum liber I – IV
De arte poet. = De arte poetica (Ars poetica = Ars. poet.)
Epist. I – II = Epistularum liber I – II
Epod. = Epodes
Serm. I – II = Sermonum liber I – II

Chalcidius (Chalc.)
In Tim. = In Platonis Timaeus commentarius

Iamblichos (Iamb. / Iambl.)
Ad Maced. = Ad Macedonium
De myst. Aegypt. = De mysteriis Aegyptiorum
Protr. = Protrepticus
Theol. Arith. = Theologoumena Arithmetica
Vita Pyth. = Vita Pythagorae

Isokratés (Isoc.)
Ad. Soph. = Adversus Sophistis
Antid. = Antidosis
Areop. = Areopagiticus
Bus. = Busiris
Dem. = Demonicus
Hel. = Helena
Nic = Nicocles
Pac. = De Pace
Panath. = Panathenaicus
Paneg. = Panegiricus

Iosephus Flavius (Ios.)
Ant. = Antiquitates Iudaicae

Klémens Alexandrijský (Clem. Alex.)
Ecl. proph. = Eclogae prophecae
Paed. = Paedagogus
Protr. = Protrepticus
Quis dives = Quis dives salbetur
Strom. = Stromateis

Lucianus (Luc.)
Vit. Auct. = Vitarum Auctio

Lucretius (Lucr.)
De rerum nat. = De rerum natura

Macrobius (Macr.)
Somn. Scip. = Commentarii in Somnium Scipionis

Olympiodóros (Olymp.)
VP = Vita Platoni

Pindaros (Pind.)
Isth. = Isthmia
Nem. = Nemea
Olymp. = Olympia
Pyth. = Pythia

Platón (Plat.)
Alc. I, II = Alcibiades I, II
Apol. = Apologia Socratis
(Ax. = Axiochus)
Charm. = Charmides
(Cleit. = Cleitophon)
Crat. = Cratylus
Crito = Crito
Criti. = Critias
(Dem. = Demodocus)
Ep. = Epistulae (Listy)
Ep[in]. = Epinomis
Euthyd. = Euthydemus
Euthyphr. = Ethyphron
Gorg. = Gorgias
Hipp. Mai. = Hippias maior
Hipp. Min. = Hippias minor
Ion = Ion
Lach. = Laches
Leg. = Leges
Lys. = Lysis
Men. = Menexenus
Meno = Menon
Min. = Minos
Parm. = Parmenides
Phaed. = Phaedon
Phaedr. = Phaedrus
Philb. = Philebus
Polit. = Politicus (= Štátnik)
Prot. = Protagoras
Resp. = Respublica (= Politeia = Ústava = Štát)
Soph. = Sophistes
Symp. = Symposium
Theag. = Theages
Th[eae]t. = Theaetetus
Tim. = Timaeus

Plinius (Plin.)
Natur. hist. = Naturalis historia

Plótinos (Plot.)
En. = Enneades

Plútarchos (Plut.)
[Vita] Alex. = Vita Alexandri
Adv. Col. = Adversus Colotem
Arist. = Aristeides
De aud. poet. = De audiendis poetis
De an. proc. in Tim. = De animae procreatione in Timaeo
De cohib. = De cohibendi ira
De commun. not. = De communibus notiis contra Stoicos
De E = De E apud Delphos
De facie = De facie quae in orbe lunae apparet
De genio = De genio Socratis
De Is. et Os. = De Iside et Osiride
De Pyth. Orac. = De pythiae oraculis
De Stoic. repugn. = De Stoicorum repugnantiis
De virt. mor. = De virtute morali
Quaest. Plat. = Quaestiones Platonicae
Sol. = Solon
Vit. or. = Vitae decem oratorum

Polybios (Polyb.)
Hist. = Historiae

Porfyrios (Porph.)
De abst. = De abstinentia
In Arist. Cat. = In Aristotelis Categorias commentarium
Isag. Arist. Cat. = Isagoge in Aristotelis Categorias sive quinque voces
Vita Plot. = Vita Plotini
Vita Pyth. = Vita Pythagorae

Proklos (Procl.)
In Alc. = In Platonis Alcibiadem
In Eucl. = In primum Euclidis (Elementorum) librum commentrarius
In Parm. = In Platonis Parmenidem
In Crat. = In Platonis Cratylum commentaria
In Resp. = In Platonis rem publicam commentarii
In Tim. = In Platonis Timaeum Commentaria

Pseudo-Aristotelés (Ps.-Arist.)
MXG = De Melisso Xenophane Gorgia

Pseudo-Platón (Ps.-Plat.)
Def. = Definitiones

Ptolemaios (Ptol.)
Harm. = Harmonica

Seneca (Sen.)
Cons. Helv. = Ad Helviam matrem de consolatione
Ep. = Ad Lucilium epistulae morales
Nat. Quaest. = Naturalies quaestiones

Sextus Empiricus (Sext. Emp.)
Adv. math. = Adversus matemathicos
Pyrrh. hyp. = Pyrrhoneae hypotyposes

Simplikios (Simpl.)
In Cat. = In Aristotelis Categoriae commentarium
In Phys. = In Aristotelis Physica commentaria
In De caelo = In Aristotelis de Caelo commentaria

Sofoklés (Soph.)
Antig. = Antigone
Oed. Rex. = Oedipus Rex

Stobaios (Stob.)
Ecl. = Eclogae physicae et ethicae
Flor. = Florilegium

Strabón (Strab.)
Geogr. = Geographica

SVF
(Stoicorum Veterum Fragmenta = Zlomky starých Stoikov)

Tertullián (Tert.)
Ad nat. = Ad nationes
Adv. Valent. = Adversus Valentiniamos

Theofrastos (Theoph.)
Hist. plant. = Historia plantorum
Char. = Characteres
Met. = Metaphysica
Meteor. = Meteorologica
Phis. op. = Physicorum piniones

Thúkididés (Thuc.)

Vergilius (Verg.)
Aen. = Aeneis

Xenofón (Xen.)
Anab. = Anabasis
Apol. = Apologia Socratis
Cyr. = Cyropaedia (Institutio Cyri = Inst. Cyr.)
Hell. = Hellenica (Historia Graeca = Hist. Graec.)
Lac. = Lacedaimonicus Constitutia
Mem. = Memorabilia
Symp. = Symposium

Mgr. Matúš Porubjak, PhD.
Mgr. Anton Vydra, PhD.
Katedra filozofie
Filozofická fakulta UCM v Trnave
Nám. J. Herdu 2
917 01 Trnava
matusporubjak[zavináč]gmail.com
tonovydra[zavináč]gmail.com